“Waardoor wordt een depressie veroorzaakt? Op deze vraag is geen eenduidig antwoord te geven. Wat wel duidelijk is, is dat de stofwisseling in de hersenen een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van een depressie.“
Dergelijke ouderwetse onzin is
overal te lezen in boeken en op het internet en wordt iedere dag steeds weer
herhaald door “specialisten” tegen mensen, die mogelijk last hebben van een depressie.
Depressie is
een stressverwerkend
mechanisme van de hersenen, dat in werking treedt wanneer de persoon
zich bedreigd voelt: langdurig geconfronteerd wordt met stressopwekkende situaties. Het is een
aanpassingstrategie, die tot stand komt ter bescherming tegen het beleven van
veel emotionele pijn, daar de persoon in situaties verkeert, die pijn, verdriet
en uitzichtloze gedachten veroorzaken.
Om zich te
beschermen tegen de ondragelijke pijn en wanhoop, ontwikkelen de hersenen een
verdediging die inhoudt: de
persoon trekt zich in zichzelf terug, heeft steeds minder inzicht in de
omgeving en steeds minder behoefte om deel te nemen aan sociale contacten,
voelt zich moe en passief en het realiteitsbesef vermindert meer en meer.
Zie ook: “fight-or-flight”.
Uiteraard verandert
de biologie van de hersenen hiermee ook. De waarneming van stress leidt tot
toename van het hormoon
cortisol (het stresshormoon).
Ook
moet er rekening mee gehouden worden, dat:
ontwikkeling en dus biologie zijn omgevingsafhankelijk.
Het
stressverwerkende mechanisme van de hersenen beschermt tegen ondragelijke
gevoelens van pijn, verdriet en wanhoop, door terugtrekking, isolement, verlies
van realiteitsbesef en mogelijk zelfmoord. Helaas wordt dan de bescherming op zichzelf ook een
probleem. Er is namelijk pathologie tot stand gekomen, oftewel er is een
(psychisch) gezondheidsaandoening ontstaan, dat levensbedreigend is. Er is hier
dan ook sprake van een niet
adequaat stressverwerkend strategie.
Ook moet er rekening mee gehouden worden, dat: “dezelfde
stresserende omgeving” niet altijd en niet bij iedereen tot dezelfde pathologie
leidt. Veel mensen hebben een sterke ontwikkeling (of moment) meegemaakt
(resilient/robuust) en beschikken ook over materiële en culturele middelen en
over familie, vrienden, etc., die helpen de pijn, de angst, het verdriet en de wanhoop
te verdragen en te verwerken zonder pathologie te ontwikkelen.
De oorzaak
van een depressie is dus niet “de stofwisseling in de hersenen”,
maar het
beleven van stress.