Sarah (niet haar echte naam) is een
blond meisje van 4 jaar met een vrolijk gezichtje, dat werkelijk nooit stil
staat. Zij stelt zich negatief op, wil alleen haar eigen zin doen, wordt vaak
boos en ook fysiek agressief. ”Er valt met haar geen land meer te bezeilen”.
Na twee maanden behandeling is de
situatie sterk verbeterd, ook voor haar ouders. Soms worden vragen van ouders
schriftelijk beantwoord, zoals deze.
T.b.v.: THUIS
A.Vraag: “Wat als
zij over haar grens van vermoeidheid heen is? Dan vertoont ze vaak hyper
gedrag.”
1.Anticiperen: Sarah helpen tot rust te komen (Sarah omhelzen,
vriendelijke stem en
gezichtsuitdrukking, haar lichaam tegen dat van u
laten ontspannen. Voel de warmte. Niet opgeven bij verzet, Sarah bepaalt niet
wat u doet.)
a.Inzicht geven: Je hebt veel gespeeld. Je wordt moe.
Dat is niet zo fijn.
b.Advies geven of verzoeken: Ga nu iets rustigs doen.
c.Ondersteunen bij uitvoeren: “Kom, wij gaan samen iets rustigs doen. Fijn tegen elkaar aan zitten,
heel stil met de oogjes dicht. Ik lees een verhaal aan je voor.”
Rustig knuffelen.
Een spelletje doen.
Even liggen.
Kleuren.
Puzzel maken.
…
2.Remediëren: Sarah helpen tot rust te komen (Sarah omhelzen,
vriendelijke stem en gezichtsuitdrukking, haar lichaam tegen dat van u laten
ontspannen. Voel de warmte. Niet opgeven bij verzet, Sarah bepaalt niet wat u
doet.)
“Je bent nu
erg moe en dat is niet zo fijn voor je.
Kom, wij
gaan samen iets rustigs doen. Fijn tegen elkaar aan zitten, heel stil met de
oogjes dicht.
Ik lees een
verhaal aan je voor.”
Rustig knuffelen.
Een spelletje doen.
Even liggen.
Kleuren.
Puzzel maken.
…
B.Wat te doen bij negatieve houding en verzet
Sarah omhelzen, vriendelijke stem en
gezichtsuitdrukking, haar lichaam tegen dat van u laten ontspannen. Voel de
warmte. Niet opgeven bij verzet, Sarah bepaalt niet wat u doet.
Doorvragen: “Gaat
het beter? Wil je alsjeblieft dat doen voor mama?”
C.Wat te doen bij brutaal gedrag en uitdaging
Het kind bewust maken van wat er gaande is
en onze mening geven:
-“Wat je doet/zegt, is niet zo aardig.”
Het kind vragen en vertellen wat hij
anders kan doen:
-“Wil
je alsjeblieft aardig doen?”
-“Je
kan ook dat doen/zeggen? Dat zou fijne zijn.”
Een keer herhalen:
-“Nee.
Stop alsjeblief. Doe aardig, doe lief.”
Verbreken van contact en communicatie:
Afstandelijk doen, geen irritatie laten merken,
afstand van haar nemen, haar ontwijken. Sarah tot rust en bezinning laten
komen.
Afstandelijk en ontwijkend reageren op niet
vriendelijke toenadering door Sarah.
Herstellen van contact en communicatie:
Bij vriendelijke poging tot herstel van de
communicatie door Sarah, vriendelijk opvangen en sturing geven (Sarah, wil je alsjeblieft volgende keer
gewoon aardig en beleefd doen? Dat hebben wij dan afgesproken.)
D.Wat te doen bij verbaal of fysiek agressief of gevaarlijk
gedrag
Agressie is onacceptabel, moet onmiddellijk gestopt
worden door Sarah zelf of de aanwezige volwassene, goedschiks of kwaadschiks:
-“STOP! (Hoge stem, boos gezicht) Let op wat je doet. Hoe durf je dat te doen/te zeggen? Ga onmiddellijk
naar je kamer.”
-Doet Sarah dat niet, dan wordt zij onmiddellijk daar
naartoe gebracht. De volwassene blijft in de kamer, onafhankelijk van de wil
van Sarah. Zij wordt beschermd, ook als wij boos zijn op haar en zij op ons.
Wij houden van haar, onvoorwaardelijk.
-Contact en communicatie is verbroken. Wij houden
afstand van Sarah. Wij laten Sarah tot rust en bezinning komen.
-Wij doen afstandelijk en reageren ontwijkend op niet
vriendelijke pogingen tot toenadering door Sarah.
-Op vriendelijke poging tot herstel van de communicatie
door Sarah, reageren wij vriendelijk en geven sturing (Sarah, wil je alsjeblieft volgende keer gewoon aardig en beleefd doen?
Dat hebben wij dan afgesproken.)
Als wij dat doen, dan zijn wij bezig met het
behandelen van de ernstige (psychische) gezondheidsproblemen van Sarah. Doen
wij dat niet, iedere dag, permanent, dan laten wij een ziek kind aan haar lot
over.
Zorgen wij goed voor Sarah, dan zien wij verbeteringen
bij haar. Haar gemoedstoestand, plezier en sociale contacten verbeteren en worden
veel aangenamer. Wij blijven volhouden tot Sarah een gelukkig en gezond kind
is.
Behandeling betekent veranderingen in het lichaam van
Sarah tot stand te brengen, in dit geval in haar hersenen. Dat is mogelijk,
zonder twijfel.
Voor ons, als ouders/cotherapeuten, zijn rust, geduld,
kennis en plezier absoluut noodzakelijk. Wij zijn de voorbeelden voor het kind,
het kind leert van ons en reageert (past zich aan) op ons.
De eerste prioriteit bij de behandeling is dan ook de
eigen gezondheid van de ouders. Let goed op. Zorg heel goed voor rust,
ontspanning, liefde, hulp en een eigen leven.
Het kind word wat wij hem geven.
Wij worden wat wij onszelf aandoen.
T.b.v.: LOGOPEDIE
A.“Als ik Sarah
volg verliest zij zichzelf in clownesk spel. Als ik de leiding neem, haakt
Sarah af.”
B.“Als ik Sarah
bijvoorbeeld vragen stel, geeft zij geen antwoord, maar bedenkt een ander
onderwerp (vermijding). Als ik bijvoorbeeld iets vertel of iets uitleg, doet ze
haar duim in haar mond en luistert ze niet meer.”
Voorstel: Vriendelijk
maar duidelijk directief omgaan met Sarah.
-Zich niet laten manipuleren door Sarah.
-Afstand nemen van Sarah als zij zelf wil bepalen. Wij
trekken ons terug, plegen passief verzet, wij blijven stil staan/zitten, doen
onverschillig, draaien ons om en gaan iets opruimen, … tot Sarah het gevoel
heeft, dat niet meer met haar wordt gecommuniceerd.
-Compromisvoorstel doen. Zullen wij dat doen en daarna
dat?
Dat is een training: “Instructies van de volwassene volgen.” Wij trainen
het kind door dit steeds toe te passen, op dezelfde manier, tenzij duidelijk is
dat het niet werkt. Dan moeten wij andere strategieën bedenken voor de
training.
C.“Op de groep kan
ik beter contact met Sarah maken en staat zij meer open voor communicatie en
sturing. Ik heb het idee dat dat komt omdat de nadruk van de doelen minder
aanwezig is en zij zich dan veiliger voelt.”
Reactie: Het contact met Sarah is
inderdaad effectiever als het in een groep van kinderen
gebeurt en bij een groepsactiviteit.
Sarah heeft dan minder de neiging om zich te
verzetten tegen de volwassene omdat
zij doet wat de andere kinderen doen.
Aanvullende
adviezen:
-Sarah meer laten werken met andere
kinderen om te compenseren wat verloren gaat als ook individueel met haar
gewerkt wordt.
-In de groep Sarah aanprijzen. Wij
proberen wat hier goed gaat te overbrengen naar andere situaties. Bijvoorbeeld:
Ik vind het heel fijn dat je het zo goed doet, met de andere kinderen en met
mij. Als wij weer alleen samen zijn, wil ik graag dat je het ook zo goed doet.
F.Cunha
Hoofdbehandelaar basis geneeskundige geestelijk
gezondheid(BIG)
Ontwikkelings- en gezondheidspsycholoog
Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP)
Onderwijsspecialist
Supervisor Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP)
